Głubczyn – krótki rys historyczny


Pierwsza wzmianka o Głubczynie pochodzi z 1358 roku. Podaje o tym dokument historyczny „Osadnictwo historycznej Krajny” oraz „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski” (tom 1-5), Poznań 1877-1908. W Archiwum Głównym Skarbu Koronnego Akt Dawnych w Warszawie czytamy, że w 1576 roku w Głubczynie była karczma, a w 1578-1581 młyn o dwóch kołach walnych i dwóch rzemieślników. W 1618 roku był w Głubczynie młyn o dwóch kołach, a w 1773 roku młyn o jednym kole, karczma i kowal.

Nad jeziorem Głubczyn Mały (od strony Maryńca) odkopano cmentarzysko z okresu kultury pomorskiej, ze śladami wpływu kultury łużyckiej sprzed 2500 lat. Wykopane urny, ceramika użytkowa oraz zrekonstruowane groby skrzynkowe można zobaczyć w Muzeum Ziemi Złotowskiej.

Wieś w swojej historii przyjmowała różne nazwy: Główczyn (od głów=dziedziców, czyli właścicieli dóbr głubczyńskich), Głubczyno, a w okresie niewoli pruskiej i niemieckiej: Glubschin, Steinau, Strusendorf (część wsi od nazwy rzeczki- Strużnica), po 1945 roku- Głupczyn, a od roku 1975- Głubczyn- od położenia wsi w zagłębieniu terenowym, w dolinie, wśród jezior.

Wieś ma ukształtowanie tzw. okolnicy, ponieważ zabudowania są usytuowane dookoła jeziora wiejskiego.

Około 1,5 km na południe od Głubczyna rozlewają swoje wody jeziora: Głubczyn Wielki (31 ha) i Głubczyn Mały= Jezioro Białe (23 ha). Jeziora od prastarych dziejów należały do rodziny Ryczków. Obecną właścicielką jest wnuczka Józefa Ryczka- pani Ewa Smolarz.

Ziemia Głubczyńska to klucz rozległych posiadłości sięgających w głąb dawnego powiatu wyrzyskiego, granicząca z Ziemią Złotowską. W XV wieku właścicielami Ziemi Głubczyńskiej byli Grzymułtowscy, Kościelec – Kościelecki, Grudzińscy, Grabowscy, Bojanowscy (do 1885 roku).

Po I rozbiorze Polski (1772) ziemie te stopniowo dostawały się pod wpływy pruskie, ulegają zgermanizowaniu.

Parafia głubczyńska została utworzona przez opata Cystersów Andrzeja Kościelec-Kościeleckiego (1588 r.) -właściciela dóbr głubczyńskich. Ufundowany kościół był budowlą drewnianą pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Fundacja parafii i probostwa została potwierdzona przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego. Obecny kościół parafialny zbudowany został w latach 1869-1871 w stylu neogotyckim, przez Bojanowskich. W górnej części ołtarza znajdują się herby Grabowskich i Bojanowskich, ostatnich właścicieli Głubczyna. Od założenia parafii do okupacji hitlerowskiej w 1939 roku proboszczami byli Polacy. Dla ewangelickich mieszkańców Głubczyna w 1910 roku został wybudowany drugi kościół.

Szczególną rolę w utrzymaniu języka polskiego i polskości na tych ziemiach w okresie 173 letniej niewoli pruskiej i niemieckiej odegrali księża ks. Jankowski oraz patron głubczyńskiej szkoły, ks. Maksymilian Grochowski.

Pierwsza wzmianka o szkole polskiej w Głubczynie pochodzi z 1653 roku. Nauczycielem był Krzysztof Trudnik. W 1825 roku powstaje szkoła ewangelicka dla dzieci niemieckich. W 1836 roku powstaje szkoła katolicka, tzw. organistówka, którą wybudował ks. Wawrzyniec Łukowski, a 20 października 1930 roku, na gruncie Wojciecha Hermanna zostaje otwarta Katolicka Szkoła Polska. Nauczycielami byli: Julian Gliszewski i Alojzy Biedrzycki.


Pocztówka z okresu międzywojennego adresowana do Józefa Ryczka udostępniona przez Państwa Smolarz

W okresie międzywojennym 1918-1939 Głubczyn był wsią Pogranicza. Granica przebiegała w odległości 2-3 km wzdłuż jezior: Głubczyn Mały i Głubczyn Wielki oraz łąkami położonymi na terenie wsi Stare.

1 września 1939 roku około godziny piątej oddziały niemieckie wkroczyły do wsi Stare i Maryniec leżących po stronie polskiej. Pierwszą ofiarą wojny był mieszkaniec Maryńca Kazimierz Bator (21 lat), który został zastrzelony rankiem, 1 września 1939 roku. 29 stycznia 1945 roku do Głubczyna wkroczyły wojska radzieckie i wyzwoliły wieś.

W latach 60-tych w Głubczynie pozostał jeszcze w niezłym stanie dom z XVII wieku, kryty słomą, który skrupulatnie rozebrano i przewieziono do skansenu w Osieku. Tam stoi w całej swej okazałości, jako świadek przeszłości klucza dóbr głubczyńskich.

Napisz komentarz







Augustowo zdjęcia dożynki Głubczyn szkoła Głubczyn trasy rowerowe Głubczyn zdjęcia jeziora koło Piły jezioro koło Skórki jezioro Okonte jezioro Wakunter jezioro Wapieńskie jezioro wapieńskie pzw jezioro Wapińskie jezioro Wapińskie PZW jezioro Zelgniewo jezioro Zelgniewo zezwolenia Jolanta Kempa-Małecka Jolanta Małecka ks. Maksymilian Grochowski okolicy Piły trasy rowerowe OSP Augustowo OSP Augustowo-Głubczyn OSP Głubczyn Steinau Steinau Friedhof Tadeusz Małecki trasy rowerowe Głubczyn trasy rowerowe powiatu Złotowskiego trasy rowerowe w okolicach Piły wędkowanie jezioro Wapińskie zdjęcia Głubczyna